Psychosomatische fysiotherapeut Jaap

Wie is fysio Jaap?

Als psychosomatisch fysiotherapeut geef ik mensen perspectief, wanneer ze het gevoel hebben de grip of balans in hun leven te verliezen.

Het leven brengt grote maatschappelijke, sociale en emotionele uitdagingen met zich mee. Iedereen doet zijn best en heeft een unieke achtergrond, maar soms kan het gebeuren dat je uit balans raakt.

Als psychosomatisch fysiotherapeut help ik mensen om weer in balans te komen. Veel mensen met aanhoudende lichamelijke klachten ervaren een gebrek aan controle over hun situatie. Mijn doel is om hen te ondersteunen die controle stap voor stap terug te winnen. Dit doe ik door inzicht te geven in wat er in het lichaam gebeurt en samen te reflecteren. Daarna kijken we naar hoe gezondere keuzes gemaakt kunnen worden, met oog op een toekomst die beter in balans is.

Thema’s zoals stress, energie, emoties, grenzen, ontspanning, spelenderwijs leren en veiligheid staan centraal in mijn aanpak. Ik werk vanuit mijn kennis van de fysiotherapie, psychosomatische fysiotherapie en mijn eigen levenservaring.

"Het is een prachtig, complex en veelzijdig vak, waarin de mens in zijn geheel centraal staat."

Ik had de drang om mijn gedachtegang op papier te zetten. Ik was begonnen met een blog waarin humor, satire en de gezondheidszorg terugkwamen. Mensen reageerden enthousiast, en ik kreeg er zelf ook energie van. De reacties waren zo positief dat ik mijn eigen domeinnaam heb gekocht voor het mooiste vak ter wereld: psychosomatische fysiotherapie.

Psychosomatische fysiotherapie is een prachtig vak.

Hoeveel ervaring als fysiotherapeut?

Ervaring in fysiotherapie

Fysiotherapie

Behandelingen

300

Websitebezoekers

6 Jaar

11520+

Missie

"Betrouwbare informatie en het beeld van de psychosomatisch fysiotherapeut beschikbaar maken via mijn website, podcasts en sociale media binnen Nederland."

In een prestatiesamenleving waarin mensen steeds meer psychologische klachten ontwikkelen en uit balans raken, is onze kennis en kunde goud waard. In de praktijk vertalen wij complexe problematiek voor de patiënt naar eenvoudige modellen waarin de patiënt op zoek gaat naar balans. Wij zien de mens als geheel en delen kennis en kunde over het volledige bio-psychosociale spectrum. Hierdoor bieden we, in plaats van "fast fixes" en misinformatie, een holistisch perspectief op klachten.

Door onze kennis en ervaring te delen via mijn website, sociale media en podcasts, vergroot ik de naamsbekendheid van de psychosomatisch fysiotherapeut. Op deze wijze bied ik patiënten de mogelijkheid om ons vak in detail te verkennen en zich voor te bereiden op de zorg. Hierdoor kunnen ze gerichte informatie krijgen over ons vak en al met voorkennis de behandelkamer binnenkomen met gerichte hulpvragen.

Visie

''Een voorbereide patiënt: binnen nu en 5 jaar hebben alle Nederlanders toegang tot betrouwbare online informatie omtrent psychosomatische fysiotherapie."

In een zorgsysteem dat steeds meer onder druk staat door vergrijzing, personeelstekorten en stijgende kosten, zal er minder tijd zijn per patiënt en zullen wachtrijen ontstaan. Patiënten met gezondheidsklachten zoeken tegenwoordig naar antwoorden online. Betrouwbare kennis van de psychosomatisch fysiotherapeut zou toegankelijk en makkelijk bereikbaar moeten zijn, zodat we een voorbereide patiënt hebben die met voorkennis en gerichte hulpvragen bij de zorg aanklopt.

"Betere voorbereiding van de patiënt op de eerstelijns zorg."

Visie op de eerstelijn 2030 - Doelstelling 2

Onze expertise, kennis en kunde uit de behandelkamer halen en breder zichtbaar maken in de informatiesamenleving.

Hierdoor kunnen patiënten met gerichtere hulpvragen bij ons komen. Dit draagt bij aan de juiste zorg op de juiste plek, een voorbereide patiënt en het efficiënt inzetten van de capaciteiten van de zorg. Daarbij dragen we ook bij aan meer integrale zorg met meer samenwerking met andere hulpverleners, het sociale domein en samenwerkingspartners.

Onderbouwing

Visie

De zorgtsunami

Het RIVM schetst in zijn rapport 'Toekomstverkenning 2024' een zorgwekkend toekomstbeeld voor de Nederlandse gezondheidszorg. De sector staat voor grote uitdagingen door stijgende zorgkosten, een tekort aan zorgprofessionals en dubbele vergrijzing (1–3). Momenteel werkt één op de zes mensen in de zorg; zonder ingrijpen zal dit naar verwachting stijgen naar één op de vier in 2040 (4). De zorgkosten zullen bij ongewijzigd beleid zelfs verdrievoudigen tegen 2060 (zie figuur 1) (4). Zorgverzekeraar CZ waarschuwde in 2022 al dat zorg niet altijd voor iedereen toegankelijk kan blijven. De grenzen van ons zorgsysteem zijn bereikt (5). In de praktijk uit zich dit onder andere in een tekort aan huisartsen en aanzienlijke wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ), die kunnen oplopen tot wel zes maanden (6).

Figuur 1 - Toekomstverkenning zorguitgave 2015-2060 (RIVM)

Het Integraal zorgakkoord

Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is opgesteld als antwoord op de groeiende druk in de zorgsector en heeft als doel de zorg betaalbaar, toegankelijk en toekomstbestendig te houden (4). Centraal staan drie speerpunten: passende zorg op de juiste plek, waarbij zorg in samenwerking met de patiënt wordt afgestemd op diens specifieke behoeften; een verschuiving van klachtenbestrijding naar het bevorderen van gezondheid en welzijn; en het versterken van samenwerking tussen verschillende zorgdomeinen. Door deze focus wordt gestreefd naar een efficiëntere inzet van zorg, waarbij preventie en zelfmanagement een grotere rol spelen. Het IZA erkent dat de huidige druk op zorgprofessionals en wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) niet houdbaar zijn. Door zorg beter te organiseren en samenwerking te stimuleren, biedt het akkoord een perspectief op een toekomst waarin zorg toegankelijk blijft voor iedereen, ondanks de uitdagingen van vergrijzing en personeelstekorten (4).

Belangrijke speerpunten hieruit zijn:

1. Passende zorg en ondersteuning op de juiste plek, in samenwerking met de patiënt.

2. Focus op gezondheid in plaats van klachtenbestrijding.

3. Versterking van samenwerking tussen verschillende zorgdomeinen.

Visie eerstelijns zorg 2030

Op basis van het Integraal Zorgakkoord is op 30 januari 2024 een brief verstuurd naar de Tweede Kamer over de visie voor eerstelijnszorg in 2030, met onder andere de volgende doelen (7):

Doel 1: Vermindering van de druk op de eerstelijnszorg.

Doel 2: Betere voorbereiding van de patiënt voor de eerstelijnszorg.

Doel 3: Passende zorg met nadruk op kwaliteit van leven.

Doel 4: Efficiënter gebruik van capaciteit binnen de eerstelijnszorg.

Doel 5: Hechte samenwerking tussen zorgprofessionals binnen wijken en dorpen, zodat gezondheidsproblemen en knelpunten proactief kunnen worden aangepakt.

Doel 6: A. Goede bereikbaarheid van de eerstelijnszorg. B. Verbetering van samenwerking met het sociale domein, de tweede en derde lijn zorg en langdurige zorg. C. Realisatie van een 24/7 infrastructuur binnen de eerstelijnszorg voor crisissituaties.

Jaarplan KNGF

Het KNGF heeft als reactie op deze ontwikkelingen het jaarplan voor 2024 gepresenteerd met drie speerpunten (8):

1. Een sterke positie binnen het zorgstelsel.

2. Regionale samenwerking.

3. Stimulering van beweegzorg en zorg voor bewegen.

Beroepsprofiel psychosomatisch fysiotherapeut

Het vernieuwde beroepsprofiel van de psychosomatisch fysiotherapeut bevestigt dat "de doelgroep vaak oudere patiënten met complexere klachten bevat" (9). Door maatschappelijke ontwikkelingen, zoals vergrijzing en leefstijlproblematiek, neemt het aantal mensen met een combinatie van lichamelijke en psychische problemen toe (9). Het is essentieel dat wij in de eerstelijnszorg een hecht samenwerkingsverband ontwikkelen, gericht op gezondheid gedreven zorg met de nadruk op kwaliteit van leven. Hierbij zijn regionale samenwerkingen en sterke verbindingen met de wijk en het sociale domein cruciaal (10).

Daarnaast heeft "één op de drie Nederlanders beperkte gezondheidsvaardigheden," waardoor zij moeite hebben om "informatie over gezondheid te verkrijgen, begrijpen en/of toe te passen" (10). Tegelijkertijd verwachten zorgvragers steeds meer: "Zij willen optimaal geïnformeerd worden, meebeslissen over behandelmogelijkheden en hechten meer waarde aan kwaliteit van leven” (9). Ondersteuning van zelfmanagement en e-health zijn hierbij belangrijke kansen om zorg toegankelijker te maken en zorgvragers te helpen de juiste verwachtingen en hulpvragen te stellen ten aanzien van hun gezondheid (9).

Een centraal punt met betrouwbare informatie over klachten, modellen en passende hulpvragen met voorbeelden kan de patiënt helpen bij eigen regie, zelfmanagement en “optimaal geïnformeerd zijn en meebeslissen over behandelmogelijkheden”. Daarbij zal ik extra scherp moeten zijn om deze informatie in zowel tekst en beeld naar voren te moeten brengen, zodat deze toegankelijk is voor de gehele samenleving en aansluit bij de taalvaardigheid en gezondheidsvaardigheden van de gehele doelgroep.

Nederlandse vereniging voor fysiotherapie volgens de psychosomatiek.

De Nederlandse vereniging voor fysiotherapie volgens de psychosomatiek (NFP) werkt momenteel aan een folder over psychosomatische fysiotherapie. Deze kan vervolgens verspreid worden in behandelkamers en gezondheidscentra in Nederland om duidelijke informatie te verschaffen over informatie over de psychosomatische fysiotherapeut. Dit zal de zichtbaarheid van het vakgebied te vergroten en bijdrage aan voorbereiden van de patiënt op de juiste zorg op de juiste plek. Daarnaast worden we steeds vaker benoemd als betrouwbare partner in psychosomatische zorg zoals richtlijnen over ALK en chronische pijn (12).

Na in gesprek te zijn gegaan met Wineke Snel van de afdeling PR en communicatie blijkt dat de profilering van de psychosomatisch fysiotherapeut toch een aandachtspunt blijft. Wineke Snel geeft zelf aan dat er geen tot weinig beeldmateriaal is van ons vak. Dit is ook terug te zien aan bijvoorbeeld de foto op de website van NFP (zie figuur 2). Na het bespreken met collega’s komen we tot de conclusie dat deze beeldvorming verbeterd kan worden.

Figuur 2 – Foto op de website van het NFP

De psychosomatisch fysiotherapeut

In een prestatiesamenleving waarin spanning en prikkels floreren, zijn vaardigheden zoals afschakelen en ontspannen essentiëler dan ooit. Met onze competenties zijn wij erop gericht om mensen te helpen omgaan met deze spanningen en prikkels. Juist in een tijd waarin complexiteit toeneemt, zie ik als psychosomatisch fysiotherapeut een uitdaging in plaats van een belemmering. Onze doelgroep bestaat tenslotte grotendeels uit mensen met aanhoudende multifactoriële klachten (9).

Onze combinatie van lichaamsgerichte en psycho-educatieve benaderingen plaatst ons op een unieke positie binnen het zorglandschap. We werken enerzijds met psycho-educatieve interventies top-down door informatie en uitleg te geven aan de patiënt, en anderzijds met haptonomische (in vivo) en tactiele interventies bottom-up. Hierbij koppelen we uitleg aan lichamelijke ervaringen. De psychosomatisch fysiotherapeut betrekt letterlijk het hele lichaam bij de behandeling. Daarnaast dagen we patiënten spelenderwijs uit met psychomotorische interventies (in vivo), waarmee wij hun karakter, persoonlijkheid en gedrag spiegelen. Daarbij blijven we fysiotherapeut en stimuleren we als uitkomst meer gezond beweeggedrag.

Onze aanpak sluit naadloos aan bij ontwikkelingen zoals Acceptance and Commitment Therapy (ACT) en Positieve Gezondheid. We bewegen richting behandelingen die zich minder richten op "Wat is er mis met mij?" en "Wat doe ik niet goed?", en meer op "Wat is er mogelijk?" en "Waar wil ik naartoe?". In een zorglandschap waarin diagnoses steeds meer overlappen, moeten we kijken naar kansen en mogelijkheden, en de mens in zijn totaliteit meenemen. Wat gaat goed? Wat kan beter? Hoe kunnen we de patiënt kennis en tools aanreiken om zijn gezondheid zelf te managen?

Het digitale tijdperk

We leven in een tijdperk van digitale revolutie, waarin technologie en kunstmatige intelligentie (AI) een steeds grotere rol spelen. Onze samenleving wordt steeds digitaler, wat blijkt uit het mediagebruik van de gemiddelde Nederlander. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau consumeert de Nederlander gemiddeld 8 uur en 23 minuten media per dag, waarvan 45 minuten specifiek wordt besteed aan het zoeken naar online informatie (13). Het Centraal Bureau voor de Statistiek rapporteert bovendien dat 75% van de Nederlanders bij gezondheidsvraagstukken online op zoek gaat naar informatie (14). Deze cijfers benadrukken hoe sterk digitale platforms geïntegreerd zijn in ons dagelijks leven, ook bij het verkrijgen van medische informatie.

In de online wereld ontbreekt echter een overkoepelende, betrouwbare en toegankelijke informatiebron over psychosomatische fysiotherapie. Dit terwijl er wel behoefte is aan meer beeldmateriaal vanuit het NFP.

Vergelijkbare beroepsgroepen zoals psychologen en haptonomen hebben talloze online voorbeelden, zoals psycholoog.nl of hapto.nl (zie figuur 3). Wanneer je "psychomotorische therapie" zoekt op YouTube, verschijnen er tientallen kanalen die hun passie voor dit vak op een enthousiaste manier delen.

Figuur 3 - Psycholoog.nl

Bij psychosomatische fysiotherapie daarentegen is er weinig beeldmateriaal beschikbaar. De informatie die er is, beperkt zich vaak tot korte pagina’s op praktijkwebsites met uiteenlopende inhoud, volgens het NFP en mijn eigen onderzoek. Het lezen van complexe informatie kan bovendien een uitdaging zijn voor een deel van onze doelgroep. Uit gegevens van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat 2,5 miljoen Nederlanders moeite hebben met lezen en schrijven, wat neerkomt op ongeveer 18% van de bevolking (13). Voor deze groep is het lastig om medische informatie te begrijpen en toe te passen. Het is daarom belangrijk dat wij onze communicatie toegankelijk maken door eenvoudige taal te gebruiken, visuele ondersteuning zoals video’s en afbeeldingen in te zetten, en interactieve digitale tools aan te bieden. Dit maakt de zorginformatie inclusiever en helpt een breder publiek te bereiken.

Meer bekendheid en informatie over onze rol kan zowel patiënten als zorgprofessionals helpen om passende hulpvragen te formuleren en onze expertise op het juiste moment in te zetten. Dit sluit aan op de ontwikkelingen van het IZA en de visie op de eerstelijnszorg voor 2030 (4,7).

Hoewel er top-down al stappen worden gezet, zoals richtlijnen waarin psychosomatische fysiotherapie steeds vaker genoemd wordt en initiatieven van het NFP met een nieuwe flyer om onze profilering te versterken, is er ook behoefte aan een bottom-up-aanpak vanuit de therapeuten zelf. Het NFP heeft een beperkt aantal leden en daardoor niet genoeg slagkracht om dit alleen te realiseren.

De digitale wereld biedt echter een unieke kans om betrouwbare, toegankelijke informatie over ons vakgebied te delen. Door meer zichtbaar te zijn op digitale platforms, kunnen we niet alleen patiënten informeren en voorbereiden op de zorg, maar ook onze zichtbaarheid in het bredere zorgsysteem versterken. Dit draagt bij aan betere verwachtingen bij zowel patiënten als zorgverleners en bevordert “de juiste zorg op de juiste plek”. Daarnaast bereiden we de patiënt beter voor en zal hopelijk onze digitale zichtbaarheid ervoor zorgen dat we vaker voorbij komen in het sociale domein. Dit sluit aan bij het IZA en de richting waar de zorg naartoe beweegt.

“Een voorbereide patiënt”

Concluderend

Concluderend laat de zorgtsunami zien dat de grenzen van het huidige zorgsysteem bereikt zijn, waardoor de juiste zorg op de juiste plek essentiëler wordt dan ooit. Hoewel er top-down stappen worden gezet voor onze profilering via richtlijnen, het Integraal Zorgakkoord en initiatieven zoals de nieuwe NFP-flyer, ontbreekt er een krachtige bottom-up-beweging vanuit psychosomatische fysiotherapeuten zelf. Door in te spelen op het digitale tijdperk kunnen we onze zichtbaarheid vergroten en onze unieke expertise onder de aandacht brengen bij patiënten. Toegankelijke, visueel ondersteunde en laagdrempelige online informatie zal de patiënt helpen zich voor te bereiden op wat een behandeling kan bieden en passende hulpvragen te formuleren. Daarnaast zal naamsbekendheid, zichtbaarheid en bewustwording van ons vak als bijvangst zorgen voor meer samenwerking en erkenning binnen het zorglandschap. Dit is een cruciale stap richting duurzame, inclusieve zorg die aansluit bij de visie van de eerstelijnszorg voor 2030.

“In tijden van een tsunami zouden psychosomatisch fysiotherapeuten de vuurtorens kunnen zijn met betrouwbare, toegankelijke informatie bij complexe psychosomatische vraagstukken, Maar dan moet de lamp wel branden, zowel offline als online.

Bronvermelding

1. RIVM. Gezond ouder worden in nederland [Internet]. 2011. Beschikbaar op: https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/270462001.pdf

2. RIVM. Zorguitgaven blijven tot 2060 stijgen, gemiddeld met 2,8 procent per jaar [Internet]. 2020. Beschikbaar op: https://www.rivm.nl/nieuws/zorguitgaven-blijven-tot-2060-stijgen-gemiddeld-met-28-procent-per-jaar#:~:text=Naast%20de%20uitgaven%20voor%20ziekenhuiszorg,291%20miljard%20euro%20in%202060.

3. Huisartsentekort in nederland [Internet]. Beschikbaar op: https://www.lhv.nl/wp-content/uploads/2022/03/infographic-huisartsentekorten-2022.pdf

4. Integraal Zorgakkoord: Samen werken aan gezonde zorg. [Internet]. 2022 [geciteerd 29 oktober 2024]. Beschikbaar op: n https://www.rijksoverheid.nl/documenten/ rapporten/2022/09/16/integraal-zorgakkoord-samen-werken-aan-gezonde-zorg

5. CZ. CZ verhoogt basispremie met 3,75 [Internet]. 2022 [geciteerd 29 oktober 2024]. Beschikbaar op: https://nos.nl/artikel/2451938-cz-verhoogt-basispremie-met-3-75-euro-zorggrens-is-bereikt

6. Trimbos. In de wachtstand. 2024 [geciteerd 26 oktober 2024]. In de wachtstand. Beschikbaar op: https://www.trimbos.nl/wp-content/uploads/2024/05/TRIAF2172-Rapport-Impact-van-de-wachttijden-in-de-ggz.pdf

7. InEen, LHV, NHG, Patiëntenfederatie, ZN, ActiZ, V&VN, Zorgthuisnl, KNMP, KNGF, Paramedisch Platform NL, Verenso, NVAVG, VNG, Sociaal Werk Nederland, VWS, NZa en Zorginstituut Nederland. Visie eerstelijnszorg 2030 [Internet]. 2024 [geciteerd 29 oktober 2024]. Beschikbaar op: https://open.overheid.nl/documenten/5a92918b-0fab-4998-bd42-9488e0911de0/file

8. KNGF. Trots in beweging KNGF jaarplan 2024. 2024 [geciteerd 29 oktober 2024]. Trots in beweging KNGF jaarplan 2024. Beschikbaar op: https://www.kngf.nl/app/uploads/2024/07/kngf-jaarplan-2024.pdf

9. Nederlandse vereniging voor fysiotherapie volgens de psychosomatiek (NFP). NFP beroepsprofiel psychosomatisch fysiotherapeut [Internet]. 2023 [geciteerd 10 maart 2024]. Beschikbaar op: https://www.kngf.nl/binaries/content/assets/kngf/onbeveiligd/vak-en-kwaliteit/beroepsprofiel/beroepsprofiel_psychosomatisch_fysiotherapeut.pdf

10. Nivel. NIVEL Kennisvraag 2016: zorg op maat. Hoe kunnen we de zorg beter laten aansluiten bij mensen met lage gezondheidsvaardigheden? [Internet]. 2016. Beschikbaar op: https://www.nivel.nl/nl/publicatie/nivel-kennisvraag-2016-zorg-op-maat-hoe-kunnen-we-de-zorg-beter-laten-aansluiten-bij

11. Mulders N, Boersma R, Ljntema R, coppoolse R. Beroepscompetentieprofiel psychosomatische fysiotherapie NFP. 2009.

12. NVvP. Federatie medisch specialisten. 2010 [geciteerd 30 november 2024]. SOLK en somatoforme stoornissen. Beschikbaar op: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/somatisch_onvoldoende_lichamelijke_verklaarde_klachten/somatisch_onvoldoende_verklaard_-_startpagina.html

13. Sociaal en cultureel planbureau. Trends in Media:Tijd [Internet]. [geciteerd 30 november 2024]. Beschikbaar op: https://digitaal.scp.nl/trends-in-mediatijd/media-binnen-tijdsbesteding/

14. Centraal bureau voor de statistiek. Nederlander steeds vaker online voor medische diensten. [Internet]. 2023 [geciteerd 30 november 2024]. Beschikbaar op: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/07/nederlander-steeds-vaker-online-voor-medische-diensten